Pijn heeft een negatief effect op welbevinden. Gelukkig zijn er talloze mogelijkheden om pijn te verlichten. Maar dan moet je wel kunnen aangeven wat je klachten zijn. Mensen met afasie door hersenletsel kunnen dat niet of maar ten dele. Met steun van het Zorgondersteuningsfonds doet Carolien de Vries, logopedist bij Topaz, promotieonderzoek naar betere herkenning en behandeling van pijn bij mensen met afasie in het verpleeghuis.
“Wie door hersenletsel afasie krijgt, kan niet of niet goed meer zeggen wat hij wil. Mensen met afasie lijden dus ‘dubbel’: ze kunnen niet meer adequaat communiceren en dus ook pijn niet goed meer aangeven. Dat is schrijnend. In 2013 startte ik al met onderzoek naar deze groep. Gewoon omdat ik me afvroeg hoe het zat met mensen die pijn hebben en dat niet goed kunnen communiceren. Toen bleek dat personen met zeer ernstige afasie niet konden meedoen aan het onderzoek. Het lijkt erop dat er voor deze mensen behoefte is aan een instrument dat hun eventuele pijn in kaart brengt. Ook constateerde ik dat er significant minder pijnmedicatie aan deze groep wordt voorgeschreven, in vergelijking met mensen met hersenletsel zonder afasie. Toen de oproep van het Zorgondersteuningsfonds voorbijkwam, besloot ik direct te reageren. Ik wilde verder met dit onderzoek.”
“Mijn doel is een bruikbaar protocol om bij mensen met afasie pijn in kaart te brengen. Er zijn genoeg pijnobservatie-instrumenten op de markt. Bijvoorbeeld voor mensen met dementie, die hun pijn vaak ook niet goed meer kunnen communiceren. Die instrumenten worden echter nog onvoldoende gebruikt in het verpleeghuis. Wat ook wel weer begrijpelijk is. Zorgmedewerkers hebben het druk, ze komen handen tekort aan het bed. Een nieuw instrument vindt alleen weerklank als het in het werkproces past en het ze echt wat oplevert. Het moet dus vooral praktisch uitvoerbaar zijn. Mijn promotieonderzoek bestaat uit meerdere fasen: eerst kijk ik naar de betrouwbaarheid van de instrumenten zelf, daarna ontwikkel ik een praktisch werkbaar protocol en dat ga ik testen in de praktijk.”
“Mooi vind ik dat het al helpt om het over het onderwerp te hebben. Dat merk ik in mijn omgeving. Het maakt dat mensen er meer aandacht voor hebben. Meer bewustzijn heeft dus een positief effect. Uiteindelijk moet het daarmee beginnen. Verzorgenden kunnen signalen leren duiden en op basis daarvan interventies toepassen. Om vervolgens te observeren of iemand zich beter voelt. Als verzorgenden leren hun stem te zijn, zal de kwaliteit van leven van mensen met afasie verbeteren. Vooral op het gebied van pijn en pijnbeleving, maar waarschijnlijk ook op andere levensgebieden.”
Carolien de Vries voert haar promotieonderzoek uit onder begeleiding van Wilco Achterberg, hoogleraar institutionele zorg en ouderengeneeskunde aan het LUMC.